Septum perforasyonu nedir?
Septum, burun deliğini ikiye bölen duvarın adıdır. Septum perforasyonu ise bu duvarda oluşan deliktir. Yanlış anlamadınız, septumu baş ve işaret parmağınızla iki yanından tutun ve orada bir delik olduğunu hayal edin. Oldukça huzursuz edici bir his, değil mi? Şimdi size bunun neden olabileceğini ve bu deliği kendi tekniğimle nasıl tamir ettiğimi anlatacağım.
–Uzun süreli burun spreyleri, kimyasallar ve travmalar (darbeler) bu deliğe neden olabilir. Ancak en sık karşılaşılan neden önceden geçirilmiş burun ameliyatıdır.
–Parmaklarımızla kontrol etmeden septumda bir delik olduğunu nasıl anlayabiliriz? Burun tıkanıklığı, kuruluk, kanama, nefes alırken burundan ıslık sesi veya burun akıntısı gibi şikayetleriniz varsa mutlaka doktorunuza başvurmalısınız.
–Bugün kullanılan teknikler genellikle başarısız olsa da, ben literatürde kabul görmüş kendi tekniğimi uyguluyorum. Hastanın kendi üst bacağının dışından yaptığım 3-4 cm’lik bir kesiden kas zarı alıyorum ve septumdaki deliği bu zar ile kapatıyorum.
-Bu teknik sayesinde başarı oranı %90’lara ulaşıyor.
Septum Perforasyonu Nasıl Giderilir?
Nazal septum, burnun tam ortasında yer alan ve burun boşluğunu ikiye ayıran yapının adıdır. Bu yapı önden arkaya doğru uzanan burnun kıkırdak ve kemikten oluşan bir bölümüdür. Bu bölümde geçirilen burun ameliyatları da dahil olmak üzere çeşitli sebeplere bağlı olarak oluşan delikler bulunabilir. Burada oluşan deliklere ise septum perforasyonu adı verilmektedir. Oluşmasındaki en büyük etkenlerden biri de burun ameliyatları sonrasında yaşanan bir takım olumsuz durumlardır. Özellikle septoplasti ameliyatları sonrasında düşük bir ihtimal olsa da septum perforasyonlarıyla karşılaşmak mümkündür. Burun ameliyatlarının yanı sıra; burun travmaları, enfeksiyonlar ve nadir de olsa onkolojik sebeplerle septum perforasyonları görülebileceği gibi kokain kullanan kişilerde de bu durum ortaya çıkabilmektedir. Ayrıca septum üzerinde perforasyonların bulunması zaman içerisinde burun sırtında bir çökmeye ve dolayısıyla burun şeklinde bozulmalara yol açabilmektedir.
Bu perforasyonlar; 0.5 cm’den küçük olanlar küçük perforasyon, 0.5-2 cm olanlar orta perforasyon ve 2 cm’den büyük olanlar büyük perforasyon adıyla anılır. Büyüklüklerine göre 3 farklı gruba ayrılan septum perforasyonlarının tedavisi için pek çok seçenek bulunmaktadır. Fakat en etkili sonuçlar genellikle küçük perforasyona sahip hastalarda alınır. Perforasyonun boyutu büyüdükçe tedavi süreci zorlaşmakta ve kesin çözüme ulaşmakta başarısızlıklar yaşanabilmektedir.
Septum Perforasyonunun Belirtileri Nelerdir?
Perforasyonun boyutuna göre belirtileri de kişiden kişiye değişmektedir. Fakat perforasyonların burun içerisindeki laminar akımı türbülan akıma çevirmesi nedeniyle burun kaşıntısı, burun tıkanıklığı, burun kanaması, burunda kabuklanma, kötü kokulu burun akıntısı, baş ağrısı, geniz akıntısı, kıkırdak iltihabı ve nefes alırken ıslık sesinin çıkması en sık rastlanan belirtiler arasında yer almaktadır. Nefes alırken çıkan ıslık sesinin genellikle burnun ön bölümünde yer alan perforasyonlardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Burun ucunun düşmesi ve perforasyona bağlı enfeksiyonlar da nadir de olsa görülen diğer belirtilerden bazılarıdır. Perforasyon boyutunun büyük olması şikayetlerin artmasına sebep olabilirken daha küçük perforasyonlarda bazen belirtiler ortaya çıkmayabilir ve bu hastalar için tedaviye gerek duyulmaz.
Genellikle septum perforasyonları rutin kontroller sırasında tesadüf bir şekilde fark edilir. Eğer hastanın perforasyonu küçükse ve herhangi bir şikayetle karşı karşıya kalmamışsa asemptomatik özellik gösterirler. Burun kanatlarının bir alet yardımıyla açılmasıyla burun içi muayene yapılır ve ön kısımdaki delikler rahat bir şekilde görülebilir. Kesin bir tanı konulabilmesi için ise nazal endoskopik muayene genellikle yeterli olmaktadır. Ağrısız ve kısa süreli olan bu endoskopik muayene ile birlikte burun septumunun arka kısmındaki perforasyonlar bile rahatlıkla görülebilmekte ve kesin tanı konulabilmektedir.
Septum Perforasyonu Neden Olur?
Yaş, cinsiyet, coğrafi bölge, diyabet ya da kalıtımsal hastalıklarla herhangi bir ilişkisi bulunmayan septum perforasyonları pek çok farklı nedenden kaynaklanabileceği gibi en önemli nedenleri;
- Daha önce geçirilen burun ameliyatları sırasında oluşan bir komplikasyon
- Burun travmaları (burna sokulan yabancı cisimler, burun delme işlemleri..)
- Uzun süreli kullanılan burun spreyleri
- Kokain vb. madde kullanımı
- Enfeksiyon hastalıkları
- Burundan entübasyon
- Buruna yerleştirilen nazogastrik tüpler
- Burundan alınan ilaçlar
- Kimyasal irritanlar, olarak gösterilebilir. Hastalar bu nedenlerden bir ya da bir kaçına sahip olabileceği gibi birçoğunda yukarıda sayılan nedenlerden hiçbirine de rastlanmayabilir.
Septum Perforasyonunun Tedavisi Nasıl Yapılır?
Septumda oluşan perforasyonların tedavisi genellikle cerrahi yöntemler kullanılarak yapılmaktadır. Uygulanan operasyonun başarılı bir sonuç vermesi çoğunlukla deliğin küçüklüğüyle doğru orantılıdır. Ancak oluşan büyük deliklerin cerrahi operasyon sonrasında küçülmesi de başarılı bir sonuç olarak kabul edilmektedir. Küçülen septum perforasyonu hastada daha az şikayete yol açacak ve yaşamsal faaliyetlerini kısıtlayacak herhangi bir olumsuz duruma yol açmayacaktır. Ancak tedavi edilmeyen ve ihmal edilen büyük perforasyonlar düşük dereceli de olsa enfeksiyon kaynağı olabilmekte ve istenmeyen sonuçlar doğurabilmektedir. Bu durum da hastanın yaşam kalitesini düşüren önemli bir etken olmaktadır.
Daha önce de belirttiğimiz gibi operasyonun tam olarak istenilen sonucu vermesi perferasyonun boyutuyla ilgili olmakta ve bu durumda deliğin çapına bakılmaktadır. Küçük çaplı deliklerde deliğin tam olarak kapanması hedeflenirken daha büyük çaplı deliklerde deliğin küçültülmesi de başarılı bir sonuç olarak değerlendirilmektedir.
Hastalarda herhangi bir şikayet oluşturmayan perforasyonlar için tedaviye gerek olmadığı gibi, semptomatik vakalarda ilk olarak burun yıkama, nemlendirme, septal kapatıcılar ve merhemler gibi medikal yöntemler uygulanır. Uygulanan bu yöntemler hastanın şikayetlerini tam ortadan kaldırmasa da bir süreliğine rahatlamasını sağlayabilir. Fakat artan şikayetler cerrahi müdahaleleri zorunlu hale getirebilir.
Septum perforasyonunda kalıcı çözümler elde etmek için perforasyonun sebebine, büyüklüğüne, perforasyon çevresindeki kemik ve kıkırdak dokusuna uygun olarak hareket etmek gerekmektedir. Cerrah, en başarılı sonucu perforasyon üzerinde yaptığı incelemeler neticesinde alacaktır. Bu durumda da cerrahın bilgi ve deneyimi söz konusu olacaktır.
Tedavi için en sık kullanılan yöntemlerden birincisi; perforasyon çevresindeki sağlam dokunun delik bölgesine kaydırılmasıyla deliğin kapanmasını sağlayan cerrahi müdahale ve ikincisi de deliğin mekanik olarak kapatılmasını sağlayan silikon materyallerin kullanılmasıdır. Fakat iki müdahale şekli de çoğunlukla başarılı sonuçlar vermemekte, hasta şikayetlerini sürdürmeye devam etmektedir. Bu sebeple perforasyon şikayeti bulunan hastalar, cerrahi bir müdahale konusunda zaman zaman kararsız kalmaktadırlar.
Op. Dr. Samet Ağcayazı septum perforasyon ameliyatlarında daha etkili ve kalıcı çözümler alabilmek amacıyla kendi geliştirdiği bir tedavi yöntemini uygulamaktadır. Serin’in geliştirdiği bu tedavi yöntemi aynı zamanda litaratüre girmeyi başarmış ve hastalarından olumlu geri dönüşler almasını sağlamıştır. Bu tedavi hastanın bacağından zar alınarak perforasyonun tamir edilmesine yönelik cerrahi bir operasyondur.
Özellikle uygulanan tekniklerin başarı oranlarının düşük olması sebebiyle kendi geliştirdiği yöntemi kullanmayı tercih eden Op. Dr. Samet Ağcayazı, burun içerisindeki deliği kapatmak için gereken dokuyu üst bacağın dış tarafından almaktadır. Bu sayede septumda yer alan deliği kapatmayı başaran Serin, bu tedavi yöntemiyle operasyon başarısını %90’ların üstüne çıkarmayı başarmıştır. Perforasyon şikayeti olan hastalar için oldukça önemli ve başarılı bir seçenek olan bu tedavi yöntemi pek çok kişi için bir umut haline gelmiştir.
Septum perforasyonu ameliyatı oldukça önemli ve titizlik isteyen bir operasyondur. Cerrahınıza güvenmek, süreç hakkında detaylı bilgilere ulaşabilmek ve sürecin bir parçası olmak hastaların beklentileri ve motivasyonları için çok önemlidir. Sizin de septum perforasyonu şikayetiniz var ve başarısız ameliyatlardan korkuyorsanız bizimle iletişime geçebilir, kafanızdaki sorulara cevap bulabilirsiniz.
Ameliyat Sonrasında Nelere Dikkat Edilmelidir?
Septum perforasyonu ameliyatından sonra dikkatli olmak iyileşme sürecini hızlandıracaktır. Özellikle burnu dışarıdan gelebilecek darbelere karşı korumak, yağ bazlı burun nemlendiricilerinden uzak durmak, su oranı yüksek yiyecekler tüketmek, sigara kullanımından kaçınmak, burun içerisine yabancı madde sokmamak ya da parmak ile müdahalede bulunmamak ve burun temizliğine dikkat etmek, ameliyat sonrası alınabilecek tedbirlerden bazılarıdır. Ayrıca iyileşme sürecinde yorucu sporlardan uzak durmak da hastaların dikkat edebileceği noktalardan bir tanesidir.
Bununla birlikte cerrahınızın uyarılarına ve tavsiyelerine uymak daha hızlı bir iyileşme için oldukça faydalı olacaktır. Bir çok cerrah ameliyat sonrası iyileşme sürecinde hastaların okyanus suyu spreyiyle burun temizliği yapabileceklerini ve etkili bir sonuç alabileceklerini vurgulamaktadır.
Ameliyat öncesi ve sonrası dikkat edilecek durumlar, oluşabilecek komplikasyonlar ve olası riskler hakkında daha detaylı bilgilendirme yapılacaktır.